De weg voor Google naar China blijft vol valkuilen

De techwereld is in rep en roer vanwege een, inmiddels verwijderd, opiniestuk in de Chinese staatskrant Renmin Ribao. Daarin werd vermeld dat Google “onder voorwaarden” weer welkom was in China. Westerse media buitelden meteen over elkaar heen vanwege het bericht. Maar wordt de wontonsoep werkelijk zo heet gegeten als ze wordt opgediend?

Het feit dat zelfs de South China Morning Post (SCMP), het krantenspeeltje van Jack Ma, er aandacht aan besteedde, zorgde er helemaal voor dat Google weer in het middelpunt van de belangstelling kwam te staan. Wonderlijk eigenlijk, want dat techreus mogelijk al een tijdje zinspeelt op een comeback in China is al veel langer duidelijk. Het concern zou al een ‘China-vriendelijke’ zoekapp hebben ontwikkeld. Dit zou overigens binnen Google al tot ontevreden gezichten hebben geleid. Het wachten zou alleen nog zijn op het juiste moment om weer actief te worden in China. Met de ‘aankondiging’ in de Chinese staatskrant zou dat moment dus volgens veel westerse media gekomen zijn.

Google was aan het begin van deze eeuw gewoon actief in China. Het concern vertrok in 2010 uit het land. Niet alleen de zoekmachine kon vanaf toen niet meer gebruikt worden, ook diensten als Google Maps en Gmail waren niet meer voor Chinezen zonder VPN toegankelijk. Google beschuldigde de Chinese overheid van een cyberattack op Gmail om Chinese ‘activisten’ het zwijgen op te leggen.

BAT

Sinds het vertrek van Google uit China is het internetlandschap in dat land drastisch veranderd. Baidu nam de rol van de westerse concurrent zonder morren over. AliBaba en Tencent werden twee andere grote spelers en NetEase doet in de schaduw van BAT ook leuk mee. Volgens SCMP groeide het aantal internetgebruikers van ruim 300 miljoen in 2010 naar iets meer dan 750 miljoen nu.

Mocht Google serieus terugkeren in China, dan moet het helemaal vanaf nul beginnen. Tuurlijk, via Android heeft het concern heus wel wat in de melk te brokkelen, maar om in het huidige Chinese internetlandschap een interessante positie op te bouwen? Het gaat namelijk allang niet meer alleen om de zoekmachine of mail of navigatie. Niet alleen is de internetpopulatie sterk gegroeid; het internetgebruik is ook nog eens drastisch veranderd. Zeker in China, waar een smartphone zo’n beetje heilig verklaard is.

Toch lijkt Baidu zich wel een heel klein beetje zorgen te maken, blijkt uit een bericht op WeChat van CEO Robin Li Yanhong. Hij reageerde op de uitkomsten van een poll. 90% van de Chinezen Google zou gaan gebruiken als het terugkeert in China. The Global Times kwam met die cijfers aanzetten en dus gooide Li er een bericht uit dat Baidu klaar is om “Google nog een keer te verslaan”.

Maar ook hier is het bericht van Global Times op onverklaarbare wijze verdwenen. Het is ook nog maar de vraag of inderdaad 90% van de Chinezen Google omarmt. De tijd dat het Heilige Westen alles was voor de Chinezen ligt alweer een tijdje achter ons. Li heeft gelijk als hij zegt dat Chinese concerns de kracht en het zelfvertrouwen hebben om wereldwijde concurrentie het hoofd te bieden. Dat was toen het Amerikaanse bedrijf nog in China zat overigens al zo. Google had in 2010 een marktaandeel van 14%. Baidu kwam tot 79%. Daar moet wel bij gezegd worden dat de omzet van Google veel hoger was. 33% tegen 6,5%.

Nu doet Baidu, vanzelfsprekend haast, natuurlijk wel z’n stinkende best om het de Chinese censorship zo gemakkelijk mogelijk te maken. Misschien wel daardoor zijn niet alle gebruikers te spreken over de zoekmachine. Maar in een ding heeft de topman gelijk. Google heeft door het vertrek een grote achterstand opgelopen in China. Concerns als Baidu en AliBaba hebben een eigen ecosysteem dat door miljoenen gebruikt wordt. Je kunt dan misschien wel fijner zoeken met Google, maar hoe dan verder. Via Baidu, Tencent en AliBaba kun je meteen een vervolgactie ondernemen in de vorm van kopen, bestellen, luisteren, kijken of boeken. Google moet dat bij een terugkeer allemaal gaan regelen. Niet met eigen diensten, want ze moeten samenwerken met Chinese bedrijven…

Achterstand

Naast de achterstand die Google ontegenzeggelijk heeft op de BAT-concerns, blijft de vraag of het concern het zich kan veroorloven om zich naar de luimen van de Chinese censorship te voegen. Dat Google flink wat verwijten zal krijgen, staat buiten kijf. Daarnaast is de vraag of een ‘China-vriendelijke’ app wel gaat werken. Jinri Toutiao is een Chinees concern dat ook een gefilterde nieuwsapp heeft uitgebracht. Via algoritmen worden nieuwsberichten gefilterd en kunnen allerlei zaken waarvan de Chinese overheid niet wil dat het volk ze onder ogen krijgt uit de feed worden verwijderd. Dat gaat niet altijd goed. Zo werd de app in april voor drie weken verbannen uit de diverse app-winkeltjes in China. Ook NetEase News kreeg een week straf. Hieruit blijkt dat de nieuwsaanbieders AI in kunnen zetten wat ze willen, maar één misstap is voldoende om een douw te krijgen. En of Google daar op zit te wachten? Het zal alleen maar voor irritatie zorgen bij het westerse concern, criticasters zullen zich bescheuren van het lachen en het kan zelfs zo zijn dat er vraagtekens worden gezet bij de betrouwbaarheid van Google in andere landen.

Bloomberg en IDC zijn redelijk optimistisch over de mogelijke terugkeer van Google. Het zou de eerste serieuze concurrentie zijn voor de BAT-concerns en Chinese internetgebruikers zouden weer wat te kiezen hebben. Neil Wang van het consultancy concern Frost & Sullivan heeft een mogelijk interessanter punt. Door de terugkeer kan Google ook andere diensten uitrollen. Bijvoorbeeld de eigen Google Play-winkel. Daarmee keert het mogelijk wel succesvol terug in de Chinese onlinemarkt en zet het de deur wagenwijd open voor andere westerse concerns. Daar moeten we ons dan maar voor zo lang het duurt aan vasthouden…